Κυριακή 14 Απριλίου 2013

Η απελευθέρωση 11 κομμουνιστών απ΄τους Γερμανούς, κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης τον Ιανουάριο του 1942

Είχαμε αναφερθεί εδώ στην απελευθέρωση απ΄τους Γερμανούς 27 κομμουνιστών κρατουμένων απ΄τις φυλακές της Ακροναυπλιάς, κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.
 Αυτή είναι η πιο γνωστή περίπτωση απελευθέρωσης κομμουνιστών χάρη στους Βούλγαρους. Δεν είναι όμως η μόνη.
 Κάτι παρεμφερές συνέβη και μερικούς μήνες μετά στην Θεσσαλονίκη, όπου είχε ιδρυθεί και δρούσε απ΄την αρχή της Κατοχής η Βουλγαρική Λέσχη.

 Κύρια δραστηριότητα της Βουλγαρικής Λέσχης ήταν ο συντονισμός της βουλγαρικής προπαγάνδας στην Μακεδονία. Η βουλγάρικη προπαγάνδα αποσκοπούσε στον προσεταιρισμό όσο το δυνατόν περισσότερων ντόπιων, κυρίως σλαβόφωνων, ώστε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι στην Μακεδονία υπήρχε βουλγάρικος πληθυσμός.
 Παράλληλα όμως, η Βουλγαρική Λέσχη έδειχνε κάποια ιδιαίτερη "ευαισθησία" όσον αφορά τους φυλακισμένους Έλληνες κομμουνιστές. Ορμώμενοι από αυτήν την επιλεκτική "ευαισθησία" τους οι Βούλγαροι μεσολάβησαν για την απελευθέρωση κρατούμενων κομμουνιστών τον Ιανουάριο του 1942.

 Προς το τέλος του 1941 οι Γερμανοί συνέλλαβαν 23 κομμουνιστές και τους έκλεισαν στο στρατόπεδο "Παύλος Μελάς". Οι Βούλγαροι, δια της Λέσχης τους, παρενέβησαν και πέτυχαν την απελευθέρωση των 11 εξ'αυτών. Η επιχειρηματολογία των Βουλγάρων, που έγινε αποδεκτή απ΄τους Γερμανούς, βασιζόταν στο ότι οι κρατούμενοι δεν ήταν κομμουνιστές αλλά βουλγαρόφιλοι σλαβόφωνοι που είχαν υποστεί διώξεις απ΄τις ελληνικές αρχές λόγω των βουλγαρικών φρονημάτων τους.

 Συγκεκριμένα, οι 11 αποφυλακισθέντες κομμουνιστές ήταν οι εξής:

 1) Νέδελκος Παπανέδελκος.
     Κομμουνιστής απ΄την Θεσσαλονίκη και δραστήριο μέλος της αριστερής αυτονομιστικής οργάνωσης ΕΜΕΟ Ενωμένη απ΄την περίοδο του Μεσοπολέμου. Φυλακίστηκε στην Ακροναυπλιά επί Μεταξά και αποφυλακίστηκε στις 12/06/1941 κατόπιν παρέμβασης της γερμανίδας συζύγου του ή του αδελφού του Ηλία. Ήρθε σε επαφή με την βουλγαρική πρεσβεία στην Αθήνα και πέτυχε την μεσολάβηση των Βουλγάρων για την γνωστή απελευθέρωση των 27 κρατουμένων κομμουνιστών τέλος Ιουνίου του 1941. Μετά πήγε στην Θεσσαλονίκη, όπου συνελλήφθη και πάλι απ΄τους Γερμανούς στις 2/11/1941. Με παρέμβαση της Βουλγαρικής Λέσχης, με την οποία συνεργαζόταν στενά, αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942. Ο αδελφός του Ηλίας Παπανέδελκος, επίσης γνωστός κομμουνιστής και αυτονομιστής, ήταν στενός συνεργάτης του στρατηγού Ζίλκοφ που ήταν ο επικεφαλής των βούλγαρων αξιωματικών στην γερμανοκρατούμενη Μακεδονία.

2) Κωνσταντίνος Δέλλιος.
    Κομμουνιστής απ΄την Έδεσσα που εξορίστηκε τον Ιανουάριο του 1938 στην Φολέγανδρο. Στις 08/09/1939 υπέγραψε δήλωση μετάνοιας και αφέθηκε ελεύθερος. Το Νοέμβριο του 1941 συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά". Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

3) Δημήτριος Μπάλτος
    Κομμουνιστής απ΄τα Γιαννιτσά που εξορίστηκε τον Νοέμβριο του 1936 στην Σίκινο, απ'όπου δραπέτευσε τον Μάιο του 1941. Στις 08/12/1941 συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά". Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

4) Ιωάννης Τάκης.
    Κομμουνιστής απ΄την Έδεσσα. Συνελλήφθη το 1939 αλλά δεν εξορίστηκε γιατί υπέγραψε δήλωση μετάνοιας. Ο αδελφός του, επίσης κομμουνιστής είχε εξοριστεί στον Άι-Στράτη. Το Νοέμβριο του 1941 συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά". Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 χάρη στην παρέμβαση του ταγματάρχη Μίτκωφ που ήταν βασιλικός στρατιωτικός σύνδεσμος στον γερμανό στρατιωτικό διοικητή Θεσσαλονίκης-Αιγαίου. Οι Γερμανοί όμως διέταξαν εκ νέου την σύλληψή του, όπως και έγινε. Στα μέσα Μαρτίου του '42 απελευθερώθηκε πάλι αφού εν τω μεταξύ είχε εγγραφεί ως μέλος στην Βουλγαρική Λέσχη. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους μετέβη στο Μοναστήρι της βουλγαροκρατούμενης Γιουγκοσλαβίας (στο σημερινό κράτος των Σκοπίων) μαζί με τον Μίτκωφ.

5) Χρήστος Αναστασιάδης.
     Κομμουνιστής απ΄τα Γιαννιτσά που εξορίστηκε το 1938 στον Άι-Στράτη. Αφέθηκε ελεύθερος έναν χρόνο μετά αφού υπέγραψε δήλωση μετάνοιας. Συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά" στις 08/12/1941. Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

6) Χρήστος Παρασκευάς.
     Κομμουνιστής απ'τα Γιαννιτσά που εξορίστηκε το 1938 στην Ανάφη. Αφέθηκε ελεύθερος έναν χρόνο μετά αφού υπέγραψε δήλωση μετάνοιας. Συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά" στις 08/12/1941. Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

7) Φώτης Λιακούσης.
     Κομμουνιστής απ΄τα Ξανθόγεια της Έδεσσας. Το 1932 εξορίστηκε για έξι μήνες στον Άι-Στράτη και το 1936 για ένα έτος στην Σίκινο. Τον Ιούλιο του 1937 υπέγραψε δήλωση μετάνοιας και αφέθηκε ελεύθερος. Συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά" στις 08/12/1941. Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

8) Στέφανος Μπάρτζης.
    Κομμουνιστής απ΄τον Άγιο Αθανάσιο της Έδεσσας. Εξορίστηκε το 1936 στην Σίφνο και αφέθηκε ελεύθερος έναν χρόνο μετά αφού υπέγραψε δήλωση μετάνοιας. Συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά" στις 08/12/1941. Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

9) Πέτρος Παπαδόπουλος.
      Κομμουνιστής απ΄τα Ξανθόγεια της Έδεσσας. Εξορίστηκε το Νοέμβριο του 1936 στην Φολέγανδρο και αφέθηκε ελεύθερος τον Μάιο του 1937 αφού υπέγραψε δήλωση μετάνοιας. Συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά" στις 08/12/1941. Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

10) Ιωάννης Σερέτης.
      Κομμουνιστής απ΄τα Ξανθόγεια της Έδεσσας. Εξορίστηκε το Νοέμβριο του 1936 στην Σίφνο και αφέθηκε ελεύθερος τον Ιούν του 1937 αφού υπέγραψε δήλωση μετάνοιας. Συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά" στις 08/12/1941. Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

11) Χρήστος Παπαστόικος.
       Κομμουνιστής απ΄τον Άγιο Αθανάσιο της Έδεσσας. Συνελλήφθη και κλείστηκε στον "Παύλο Μελά" στις 08/12/1941. Αφέθηκε ελεύθερος στις 06/01/1942 κατόπιν βουλγαρικής παρέμβασης.

   
 Όπως βλέπουμε, οι περισσότεροι απ'τους απελευθερωθέντες κομμουνιστές ήταν πρώην δηλωσίες., όπως άλλωστε ήταν και πολλοί αυτονομιστές κομμουνιστές (π.χ. Πέιος, Γκότσε κτλ).
 Δεν είχαν βέβαια κανένα πρόβλημα να συνεργαστούν με τους Βούλγαρους προκειμένου να πετύχουν την απελευθέρωσή τους. Φυσικά οι Βούλγαροι δεν ήταν κορόιδα που έκαναν τα αδύνατα δυνατά για να τους απελευθερώσουν. Ήξεραν πολύ καλά ποιους απελευθέρωναν, και πολύ περισσότερο ήξεραν τις ανθελληνικές θέσεις των κομμουνιστών για το μακεδονικό.

 Επειδή η πρωτογενής πηγή απ΄την οποία προέρχονται τα παραπάνω στοιχεία είναι αντικομμουνιστική, ενδέχεται κάποιοι να αμφισβητήσουν την εγκυρότητά τους.
 Όμως για το ζήτημα της ένταξης κομμουνιστών στην Βουλγαρική Λέσχη είχε γράψει και ο πολιτικός επίτροπος της 9ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ, Ρένος Μιχαλέας. Το είχαμε δει εδώ, και το υπενθυμίζουμε:

"Έχω απόλυτη πεποίθηση ότι το λιγότερο που μπορούσαμε να πετύχουμε ήταν να έχουμε κάνει όλους τους αντάρτες μας φιλομακεδόνες της μορφής του Φιλέλληνα του 1821 και πολλούς διαννοούμενους μας Βύρωνες της Μακεδονίας και όχι να έχουμε ένα ύποπτο σκοτάδι γύρω από αυτό το ζήτημα, και να εξακολοθούμε να μιλάμε για Βούλγαρους και Έλληνες. Και μάλιστα να διώκονται Μακεδόνες στην Θεσσαλονίκη γιατί ήταν γραμμένοι στην Βουλγαρική Λέσχη, αλλά δικοί μας όμως"


 Πηγή: "Η Κατοχή εν Μακεδονία" του Αθανάσιου Χρυσοχόου, βιβλίο δεύτερο, τεύχος α'.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου