Σε παλαιότερη ανάρτηση για το ΣΝΟΦ και τους ανθέλληνες κομιτατζήδες (βλ. εδώ) που εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ, έγινε αναφορά μεταξύ άλλων και στον Ναούμ Πέιο. Ο Πέιος ήταν απ΄τους πρωταγωνιστές εκείνων των γεγονότων και σίγουρα πρέπει να αναφερθούν κάποια περισσότερα πράγματα για το ποιόν του.
Ο Ναούμ Πέιος ήταν κομμουνιστής απ΄το χωριό Γάβρος στα Κορέστια. Το 1939 συνελλήφθη απ΄το καθεστώς Μεταξά για τις κομμουνιστικές του πεποιθήσεις αλλά υπέγραψε δήλωση μετάνοιας και αφέθηκε ελεύθερος. Στην αρχή της Κατοχής το 1941 συνελλήφθη απ΄τους Ιταλούς αλλά και πάλι αφέθηκε ελεύθερος, κατα πάσα πιθανότητα μετά από παρέμβαση των Βουλγάρων, αφού ήταν γνωστός βουλγαρόφιλος. Μαζί με άλλους σλαβόφωνους κομμουνιστές (π.χ Κεραμιτζής) κατέφυγαν στην Βουλγαρία. Επέστρεψε στα Κορέστια γύρω στην άνοιξη ή το καλοκαίρι του 1942 κατόπιν πρόσκλησης της περιφερειακής επιτροπής του ΚΚΕ στην Καστοριά που επιδίωκε να χρησιμοποιήσει την επιρροή των φυγάδων στα σλαβόφωνα χωριά ώστε να προσελκύσει κάποιους ντόπιους βουλγαρόφιλους. Τον Αύγουστο του 1943 βρίσκεται στον Γράμμο όπου είχε άδεια του ΕΛΑΣ για "κομματική εργασία".
Ήταν από τα ηγετικά στελέχη του ΣΝΟΦ, του οποίου διετέλεσε γραμματέας της επιτροπής Κορεστίων. Η βουλγαροφιλία του δεν ήταν άγνωστη στους άλλους σνοφίτες και φυσικά και στο ΚΚΕ.
Στις αρχές του 1944 ο Πέιος είχε σχηματίσει μία ομάδα 150 ένοπλων σλαβόφωνων που έφερε την ονομασία "Γκρούπα Λάζος Τερπόφσκι" (ο Τερπόφσκι ήταν σλαβόφωνος, στέλεχος του ΚΚΕ που είχε εκτελεστεί απ΄την ΠΑΟ το 1943) και δρούσε κοντά στην Φλώρινα. Αυτή η ομάδα αποτελούταν κυρίως από κομιτατζήδες του Καρά Ορμάν που είχε προσελκύσει ο σνοφίτης Πέιος και ήταν υπέρ της αυτονόμησης της Μακεδονίας. Γενικότερα, η διάκριση μεταξύ των κομιτατζήδων και του ΣΝΟΦ δεν ήταν καθόλου σαφής, για λόγους που έχουμε πει εδώ. Οι ελασίτες επιχείρησαν να ελέγξουν την Γκρούπα και την ενέταξαν στο λεγόμενο "Απόσπασμα Βίτσι" του ΕΛΑΣ τον Απρίλιο του ΄44.
Παράλληλα την ίδια εποχή κατόπιν εντολής της Κ.Ε του ΚΚΕ διαλύθηκε το ΣΝΟΦ και ο Πέιος συνελλήφθη. Αφέθηκε όμως ελεύθερος μετά από παρέμβαση του Μιχάλη Κεραμιτζή (εθνοσύμβουλου της ΠΕΕΑ στην περιοχή) και κατέφυγε μαζί με κάποιους πρώην κομιτατζήδες της Γκρούπας στους γιουγκοσλάβους παρτιζάνους, όπου τέθηκε υπό την "προστασία" του τόπικου αρχηγού τους Ντέιαν. Αυτό δεν ήταν τυχαίο καθώς ο Πέιος συνεργαζόταν μυστικά με τον Ντέιαν με σκοπό την προσέλκυση κομιτατζήδων.
Στην συγκεκριμένη περιοχή υπήρχε ένας σιωπηλός ανταγωνισμός μεταξύ των ελασιτών και των παρτιζάνων για το ποιος θα προσεταιριζόταν τους κομιτατζήδες που είχαν εξοπλιστεί απ΄τους κατακτητές. Ο Πέιος -ως γνήσιος καιροσκόπος είχε εγκαταλείψει πλέον τις φιλοβουλγαρικές θέσεις αφού η εξέλιξη του πολέμου ήταν σε βάρος του Άξονα- απ'ότι φαίνεται έπαιζε σε διπλό ταμπλό συνεργαζόμενος και με τους ελασίτες και με τους παρτιζάνους.
Η φυγή του Πέιου στους παρτιζάνους μαζί με τους πρώην κομιτατζήδες διατάραξε προσωρινά τις σχέσεις του τοπικού ΕΛΑΣ και των Γιουγκοσλάβων. Ο διοικητής του "Αποσπάσματος Βίτσι" του ΕΛΑΣ, Χρυσόστομος Λυτρίδης ζήτησε απ΄τον Ντέιαν να του παραδώσει τον Πέιο και τους αυτούς που τον είχαν ακολουθήσει. Ο Ντέιαν κατάφερε και ρύθμισε την επιστροφή του Πέιου στον ΕΛΑΣ χωρίς ο τελευταίος να έχει καμμία κύρωση. Σε αυτό συνέβαλλε και ο Ρένος Μιχαλέας που ήταν πολιτικός επίτροπος της 9ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ και συνόδεψε τον Πέιο στην επιστροφή του στα Κορέστια.
Ο Μιχαλέας υποσχέθηκε ότι δεν θα περιοριζόταν η εξουσία του Πέιου, δεν θα λαμβάνονταν μέτρα σε βάρος του και δεν θα λογοδοτούσε. Έτσι και έγινε.
συνεχίζεται..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου